Xử trí co giật trên trên trẻ nhỏ

I. Nguyên tắc điều trị
- Hỗ trợ hô hấp
- Cắt cơn co giật
- Điều trị nguyên nhân
II. Điều trị ban đầu
1. Hỗ trợ hô hấp
- Đặt bệnh nhân nằm nghiêng, đầu ngửa.
- Đặt cây đè lưỡi quấn gạc (nếu đang giật)
- Hút đàm
- Cho thở oxygen để đạt Sa02 92 -96%.
- Đặt NKQ giúp thở nếu thất bại với oxygen hay có cơn ngừng thở.
2. Cắt cơn co giật
- Diazepam: 0,2 mg/kg/lần TMC, có thể gây ngưng thở dù tiêm mạch hay đường hậu môn vì thế luôn chuẩn bị bóng và mask giúp thở nhất là khi tiêm mạch nhanh. Trong trường hợp không tiêm mạch được có thể bơm qua đường hậu môn, liều 0,5mg/kg/lần. Nếu không hiệu quả sau liều Diazepam đầu tiên lập lại liều thứ hai sau 10 phút, tối đa 3 liều. Liều tối đa: trẻ < 5 tuổi: 5mg; trẻ > 5 tuổi: 10mg.
- Trẻ sơ sinh ưu tiên chọn lựa Phenobarbital 15-20mg/kg truyền tĩnh mạch trong 30 phút. Nếu sau 30 phút còn co giật có thể lập lại liều thứ hai 10mg/kg.

3. Điều trị nguyên nhân
a. Nếu co giật do sốt cao:
- Trẻ đang làm kinh cần phải đặt ở tư thế dễ chịu, thoải mái để cho đường hô hấp thông thoáng, tránh những tư thế bất thường.
- Cởi hết quần áo
- Theo dõi nhiệt độ ở nách, trán hay ở tai (tùy thuộc vào dụng cụ đo nhiệt)
- Đắp khăn ấm lên hai nách, hai bẹn. Khăn thứ năm lau ở trán. Thường xuyên thay đổi khăn để việc giải nhiệt được nhanh hơn
- Hạ nhiệt bằng thuốc như paracetamol( 10-15 mg/kg/lần/ tọa dược, có thể lặp lại sau 4 giờ).
b. Hạ đường huyết
Trẻ lớn: dextrose 30% 2ml/kg TM
Trẻ sơ sinh: dextrose 10% 2ml/kg TM
Sau đó duy trì bằng dextrose10% TTM
c. Hạ natri máu : natriclorua 3% 6-10ml/kg TTM trong 1 giờ
d. Xử trí ngoại khoa nếu chấn thương đầu, xuất huyết, u não…


III. Điều trị tiếp theo
Nếu co giật vẫn tiếp tục hay tái phát:
- Phenytoin 15 – 20mg/kg TTM chậm 0,5 -1 mg/kg/phút, pha trong NaCl , nồng độ tối đa 1mg/ml. Cần monitor ECG, HA để theo dõi biến chứng loạn nhịp và tụt HA. Liều duy trì 5 – 10mg/kg/ngày TMC ngày 3 lần.
- Nếu không có phenytoin. Thay bằng Phenobarbital 20mg/kg TMC trong vòng 30 phút qua bơm tiêm, cần lưu ý nguy cơ ngưng cơ sẽ gia tăng khi phối hợp Diazepam và Phenobarbital. Liều duy trì 3-5mg/kg/ngày chia 2 lần.
- Nếu vẫn thất bại dùng diazepam truyền tĩnh mạch. Khởi đầu 0,25mg/kg TM. Sau đó, 0,1mg/kg/giờ TTM qua bơm tiêm tăng dần đến khi đạt hiệu quả, liều tối đa 2-3mg/giờ.
- Xem xét việc dùng vitaminB6 ở trẻ nhỏ hơn 18 tháng tuổi co giật mà không sốt và không đáp ứng với các thuốc chống co giật.
- Khi tất cả thuốc chống động kinh trên thất bại , thuốc được chọn là Thiopental(Panthotal) 3-5mg/kg TTM. Sau đó truyền duy trì TM 2-4mg/kg/giờ qua bơm tiêm. Chỉ dùng Thiopental nếu có phương tiện giúp thở. Cần theo dõi sát nếu có dấu hiệu suy hô hấp thì đặt nội khí quản ngay.
- Nếu vẫn thất bại , có thể phối hợp thêm thuốc dãn cơ như Vecuronium 0,1 - 0,2mg/kg/liều TMC và phải đặt NKQ giúp thở.
B. Lời khuyên cho cha mẹ bé
- Nên có sẵn cây thủy lấy nhiệt độ ở nhà.
- Cặp thủy phải chờ từ 3 tới 5 phút mới lấy ra.
- Đăt thủy ở nách , phải giữ nách cho thật khô trước khi cặp
- Khi bé sốt phải lau mát ngay với nước có sẵn , tốt nhất là nước ấm. Cho bé uống thuốc hạ nhiệt hay đặt hậu môn
- Không nên dùng cồn 90º hay nước đá để lau mát
- Cần cho trẻ khám bác sĩ ngay khi sốt cao hay sốt mà không hạ nhiệt được
- Cần cho trẻ nhập viện ngay nếu trẻ dưới 3 tháng tuổi. Mê sảng, co giật, khóc không dỗ được.
C. Khi trẻ xuất hiện các triệu chứng sốt cao co giật các bậc cha mẹ cần
- Giữ bình tĩnh không nên hốt hoảng la khóc
- Nhanh chóng đặt đũa hay muỗng có quấn khăn hay gạc giữa hai hàm răng bé song song lau mát
- Không được nhỏ bất kỳ chất gì vào miệng bé vì dễ gây sặc .
- Ghi nhận kiểu giật của bé (thời gian co giật, một bên tay chân hay toàn thân)
- Hạ sốt bằng thuốc tọa dược cho bé
- Nhanh chóng đưa trẻ vào bệnh viện

Theo Heomap88 DieuDuongViet.net